نگاهی به افسردگی پس از زایمان از دید روانکاوی؛ علائم، علل، پیشگیری و درمان

زایمان یکی از فرآیندهایی پیچیده‌ای است که علاوه بر زیبایی، شگفتی و شادی، احساسات متفاوتی را در مادران خلق می‌کند. از سر گذراندن این سفر خارق‌العاده گاهی می‌تواند باعث ایجاد شرایط خاصی برای مادران شود. یکی از این شرایط، ابتلا به افسردگی‌ پس از زایمان یا postpartum depression (PPD)  است. این حالت که معمولا در هفته‌های اول تا چند ماه پس از زایمان اتفاق می‌افتد می‌تواند تاثیر عمیقی روی وضعیت زندگی مادر و روابط او با فرزندش داشته باشد‌. در ادامه این مقاله می‌خواهیم با هم نگاه دقیق‌تری بر افسردگی پس از زایمان، علل، پیشگیری و درمان آن داشته باشیم. پس با ما همراه بمانید.

🧠 آیا شما یا کسی که می‌شناسید علائم افسردگی پس از زایمان را تجربه می‌کنید؟
اگر احساس می‌کنید که تحت فشار هستید یا نمی‌توانید با تغییرات پس از زایمان کنار بیایید، همین حالا برای دریافت مشاوره با متخصصین ما در ارتباط باشید.
📅 رزرو مشاوره آنلاین
🔗 رزرو از طریق سایت

💡افسردگی پس از زایمان یکی از انواع افسردگی است که نیاز به توجه دارد.

علائم افسردگی پس از زایمان

شاید اولین سوالی که برایتان پیش می‌آید این باشد که از کجا بفهمم به این وضعیت دچار شده‌ام و باید از یک متخصص کمک بگیرم؟

در قدم اول، حواس‌تان به این باشد که افسردگی پس از زایمان را با baby blues یا غمگینی پس از زایمان اشتباه نگیرید. در زمان بارداری بدن شما مانند بمبی از هورمون‌های مختلف عمل می‌کند که پس از زایمان، ناگهان میزان این هورمون‌ها دچار کاهش خواهند شد. این وضعیت می‌تواند باعث احساس غم، اضطراب، نوسانات خلقی و بی‌حوصلگی شود. این حالت کاملا طبیعی است و به تغییرات هورمونی، تغییر سبک زندگی و حتی خستگی برمی‌گردد و معمولا در عرض دو هفته پس از زایمان برطرف می‌شود. Baby blues معمولا چندان شدید نیست و در انجام فعالیت‌های روزمره برای مادر اختلالی ایجاد نمی‌کند. این وضعیت معمولا بدون نیاز به درمان خاصی خود به خود برطرف خواهد شد.

علائم افسردگی پس از زایمان

از سوی دیگر، افسردگی پس از زایمان یک وضعیت جدی است که حتما برای درمان آن باید از متخصصین و جلسات روانکاوی کمک گرفت. افسردگی پس از زایمان دارای طیف وسیعی است و ممکن است به شکل‌های مختلفی بروز پیدا کند؛ اما اگر علائم زیر را در خود احساس کردید حتما به یک متخصص مراجعه نمونده و از او مشورت بگیرید:

• احساس غم و اندوه: در این وضعیت مادران ممکن است دائما غم، اندوه و ناامیدی شدیدی را در خود احساس کنند، حتی زمانی که به نظر می‌رسد دلیل خاصی برای این موضوع ندارند‌.
• اختلال در خواب و غذا خوردن: در صورت ابتلا به افسردگی پس از زایمان ممکن است بی‌اشتهایی شدیدی را تجربه کنید و احساس کنید هیچ میلی به غذا خوردن ندارید. از سوی دیگر برخی از مادران هم دچار وضعیت پرخوری و به دنبال آن ناامیدی و سرخوردگی می‌شوند. تغییر در الگوی خواب، عدم توانایی در به خواب رفتن یا گذراندن زمان طولانی در تخت خواب بدون انگيزه‌ای برای شروع فعالیت‌های روزانه از دیگر نشانه‌های این وضعیت هستند.
• بی‌علاقگی به فعالیت‌ها: در این وضعیت ممکن است احساس کنید دیگر علاقه و میلی به انجام کارهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید ندارید، خصوصاً فعالیت‌هایی که به ابعاد زندگی اجتماعی یا تفریحی مرتبط هستند.
• احساس گناه یا شکست خوردن: مادران ممکن است در این شرایط احساس کنند که صلاحیت مادر شدن را ندارند یا نمی‌توانند به خوبی از فرزندشان مراقبت کنند.
• اضطراب: یکی دیگر از نشانه‌های افسردگی پس از زایمان، احساس اضطرابی پایان‌ناپذیر است‌‌. ممکن است دائما احساس کنید مشکلی وجود دارد یا قرار است اتفاق بدی بی‌افتد حتی زمانی که دلیل خاصی برای این موضوع نداشته باشید.
•  مشکل تمرکز: به نظر می‌رسد در این وضعیت مادران نمی‌توانند به خوبی حواس خود را جمع کنند و در انجام کارهای روزمره خود دچار مشکل و کمبود تمرکز می‌شوند.

💬 به دنبال حمایت عاطفی و روانی هستید؟
افسردگی پس از زایمان یک چالش جدی است که می‌توان با حمایت درست آن را مدیریت کرد. ما در کنار شما هستیم تا این دوره را به سلامت طی کنید.
📱 پیام بدهید برای مشاوره سریع
🔗 از طریق تلگرام

علل افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان می‌تواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد. یکی از فاکتورهای اصلی تاثیرگذار بر این وضعیت، تغییرات هورمونی ناگهانی مادران پس از زایمان است. تجربه زایمان دشوار یا عوارض ناشی از آن هم می‌تواند روی این موضوع تاثیر بگذارند. از جمله دلایل مهم دیگر می‌توان به تغییر سبک زندگی، اضافه شدن استرس‌های جدید، سابقه قبلی ابتلا به این شرایط و حمایت نشدن مادر از سوی اطرافیان به خصوص همسر او است.

پیشگیری از افسردگی پس از زایمان

حتماً شما هم به عنوان یک مادر باردار، نگران ابتلا به این شرایط هستید، به همین خاطر هم در ادامه به لیستی از راهکارهای موثر در پیشگیری از افسردگی پس از زایمان اشاره کرده‌ایم:

• آمادگی پیش از زایمان: آموزش و کسب اطلاعات کافی در مورد زایمان و مراقبت از نوزاد می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند. حضور در کلاس‌های آمادگی برای زایمان می‌تواند مفید باشد.
• حمایت خانواده و دوستان: حمایت خانواده و عزیزان، خصوصا همسر، در پیشگیری و حتی درمان این شرایط از اهمیت بالایی برخوردار است. همسر شما باید مثل یک همراه و یار خوب در تمام این سفر شگفت‌انگیز همراه و حامی‌تان باشد‌.
• مراقبت از خود: علاوه بر دیگران، خود شما هم باید به نیازهای خود توجه کنید و زمانی را به انجام فعالیت‌های مورد علاقه خود اختصاص دهید.
• گفت‌وگو درباره احساسات: صحبت کردن درباره احساسات و نگرانی‌ها با همسر یا مشاور می‌تواند بار روانی را کاهش دهد و به مادر کمک کند تا احساسات خود را بهتر درک کند.

روش‌های رهایی از افسردگی پس از زایمان

برای مدیریت و درمان افسردگی پس از زایمان راهکارهای بسیاری وجود دارند که درادامه به اصلی‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

1. درمان روانشناختی

شاید اصلی‌ترین روش برای رهایی از افسردگی پس از زایمان، کمک گرفتن از یک روانکاو متخصص باشد. جلسات مشاوره و روان‌درمانی و در برخی شرایط خاص، تجویز داروهای مرتبط، می‌توانند در برطرف شدن این وضعیت نقش مهمی بازی کنند.

2. پشتیبانی و حمایت از مادر

در چنین شرایط سختی مادر بیشتر از همیشه نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد، خصوصا از سوی همسر خود. برقراری ارتباط با دیگر مادران، اعضای خانواده و دوستان و به خصوص احساس حمایت و درک شدن از سوی همسر در روند درمان از اهمیت چشم‌گیری برخوردار هستند.

3. ورزش منظم و تغذیه سالم

ورزش و فعالیت بدنی با آزاد کردن اندورفین‌ها می‌تواند در بهبود حال روحی مادر و کمتر شدن علائم افسردگی تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر رعایت رژیم غذایی سالم و غنی از امگا ۳، ویتامین D و آنتی‌اکسیدان‌ها هم به روند بهبودی کمک می‌کند.

4. استراحت کافی

در چنین شرایطی مادر نیاز به خواب و استراحت کافی دارد‌. نباید وظیفه مراقبت از نوزاد فقط به گردن مادر بیفتد چرا که اینکار امری زمان‌بر و خسته‌کننده است. مادر را حمایت کرده و به او کمک کنید زمان کافی برای خواب و استراحت داشته باشد.

📸 آیا آماده‌اید که زندگی‌تان را بهتر کنید؟
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره‌های روانشناسی، به صفحه اینستاگرام ما مراجعه کنید. ما همیشه آماده‌ایم تا شما را در مسیر درمان و بهبود همراهی کنیم.
📸 مراجعه به اینستاگرام

حرف آخر

افسردگی پس از زایمان یک مشکل جدی است که بسیاری از مادران ممکن است به آن دچار شوند، اما با تشخیص به موقع، استفاده از فرآیندهای درمانی و جلسات روانکاوی و از همه مهم‌تر حمایت همه جانبه از سوی نزدیکان و خصوصاً همسر، این مشکل به سادگی قابل درمان خواهد بود. 

منبع

Carlson, Karen, et al. “Postpartum depression.” StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing (2024).