اختلال دوقطبی
زندگی با اختلال دوقطبی همچون سوار شدن بر قطاری است که بدون توقف بین ایستگاه‌های شادی و غم حرکت می‌کند. این تجربه منحصر به فرد چالش‌های بسیاری را برای افراد مبتلا و خانواده‌های آنها به همراه دارد. در این مقاله تلاش می‌کنیم تا با زبانی ساده و قابل فهم، به بررسی ابعاد مختلف این اختلال پرداخته و به افرادی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، امید و آگاهی ببخشیم.
اختلال خلقی چی هست؟
اختلالات خلقی شامل طیفی از مشکلات روانی هستند که موجب تغییرات قابل توجه و طولانی در خلق و خوی فرد می‌شوند. این تغییرات ممکن است از حالت افسردگی عمیق تا شیدایی شدید متفاوت باشند.
در اختلال دوقطبی (Bipolar Personality Disorder) فرد بین دو فاز اصلی مانیا و افسردگی در نوسان است. همچنین در فاز افسردگی، فرد دچار احساسات منفی شدیدی مانند غم، ناامیدی و بی‌انگیزگی می‌شود. در فاز مانیا یا هیپومانیا نیز فرد مبتلا با افزایش انرژی، شادابی غیرعادی و رفتارهای پرخطر مواجه می‌شود.
از دیگر اختلالات خلقی می‌توان به اختلال افسردگی ماژور و اختلال افسردگی پایدار (دیستیمیا) اشاره کرد. این اختلالات نه تنها روی خلق و خوی فرد تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند به روابط فردی وی نیز آسیب بزنند. تغییرات خلقی ممکن است بر اثر موقعیت‌های استرس‌زا، تغییرات فصلی یا علل بیولوژیکی و شیمیایی در مغز اتفاق بیفتد.
به‌روزترین مطالب و اطلاعات درباره اختلال دوقطبی را در کانال تلگرام ما دنبال کنید.
📲 ورود به کانال تلگرام
دلایل به وجود آمدن اختلال خلقی چیه (از منظر روانکاوی)
علم روانکاوی با تمرکز بر ذهن ناخودآگاه و تجارب دوران کودکی، بر این باور است که ریشه اختلالات خلقی اغلب به تعارضات درونی و سرکوب شده در کودکی بازمی‌گردد. برای مثال، فروید معتقد بود که تجارب دردناک دوران کودکی که به‌صورت ناخودآگاه سرکوب شده‌اند، می‌توانند منجر به بروز اختلالات خلقی در بزرگسالی شوند.
یکی از عوامل مؤثر در این زمینه، تجربه‌ی ضربه‌های روحی و روانی در کودکی است. این ضربه‌ها می‌توانند شامل از دست دادن والدین، جدایی‌های ناگهانی، تجربه سوءاستفاده جسمی یا جنسی، و یا احساس بی‌توجهی و رهاشدگی باشند. این تجارب باعث می‌شوند که کودک برای مقابله با احساسات خود، مکانیزم‌های دفاعی مانند سرکوب، انکار یا جابجایی ایجاد کند که در طول زمان می‌توانند به شکل اختلالات خلقی ظاهر شوند.
از دیگر دلایل می‌توان به نظریه‌ی روابط ابژه اشاره کرد که بر نحوه‌ی برقراری ارتباطات اولیه با والدین و دیگران تاکید دارد. اگر این روابط در دوران کودکی نامتعادل یا آسیب‌زا باشد، فرد در بزرگسالی ممکن است نوسانات خلقی شدیدی را تجربه کند.
حالات، افکار و رفتارهای افراد دارای اختلال دو قطبی چگونه است؟
حالات، افکار و رفتارهای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می‌توانند بسیار متفاوت و شدید باشند. در فاز مانیا، فرد ممکن است احساس توانمندی غیرمعمول داشته باشد و دست به کارهایی بزند که در شرایط عادی غیرمنطقی یا حتی خطرناک به نظر می‌رسند. مثلا ممکن است بدون برنامه‌ریزی قبلی مقدار زیادی پول خرج کند یا تصمیم به تغییر شغل یا سفرهای ناگهانی بگیرد.
در این فاز، افراد اغلب پرحرف می‌شوند، احساس نیاز به خواب در آنها کاهش می‌یابد و دچار ضعف تمرکز می‌شوند. افکار در ذهن فرد به سرعت جریان پیدا می‌کنند و ممکن است نتواند روی یک موضوع خاص تمرکز کند. این وضعیت می‌تواند منجر به حواس‌پرتی و تصمیم‌گیری‌های غیرمنطقی شود.
در فاز افسردگی، افراد دچار احساس ناامیدی و بی‌ارزش بودن می‌شوند. از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش و کاهش انرژی عمومی نیز از ویژگی‌های این فاز است. همچنین، فرد ممکن است با افکار تیره و تار و حتی افکار خودکشی مواجه شود. فعالیت‌های روزمره برای او سخت و طاقت‌فرسا به نظر می‌رسند.
دنیایی از دانش و اطلاعات درباره سلامت روان در بخش مقالات ما! بیشتر بخوانید و آگاه‌تر شوید.
📖 ورود به بخش مقالات
تأثیرات بر روابط و کارکرد روزمره
اختلال دوقطبی می‌تواند تأثیرات جدی بر روابط فردی و حرفه‌ای فرد داشته باشد. در دوره‌های مانیا، ممکن است فرد با رفتارهای بی‌پروای خود دیگران را ناراحت کند یا باعث نارضایتی اطرافیان شود. در دوره‌های افسردگی نیز کناره‌گیری و انزوا می‌تواند به روابط صدمه بزند و فرد را از حمایت‌های اجتماعی محروم کند.
آیا دوقطبی ها باید دارو مصرف کنند؟
دارو درمانی برای کنترل نوسانات خلقی و جلوگیری از بازگشت فازهای مانیا و افسردگی بسیار اهمیت دارد. تثبیت‌کننده‌های خلقی مانند لیتیوم و داروهای ضدروان‌پریشی از جمله رایج‌ترین داروهایی هستند که برای بیماران دوقطبی تجویز می‌شوند. این داروها به کاهش شدت و فراوانی نوسانات خلقی کمک می‌کنند و به فرد اجازه می‌دهند تا تعادل روانی خود را حفظ کند.
با این حال، باید توجه داشت که درمان دارویی ممکن است همراه با عوارض جانبی باشد. برای مثال، مصرف داروهایی مانند لیتیوم نیازمند پایش دقیق سطح دارو در خون و نظارت روانپزشک است تا از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
زندگی با اختلال دوقطبی دشوار است، اما شما تنها نیستید. از متخصصان ما کمک بگیرید و برای رزرو مشاوره همین حالا اقدام کنید.
💡 رزرو مشاوره روانشناسی
توصیه های روانکاوی برای افراد دوقطبی چیه؟
روانکاوی به بیماران دوقطبی توصیه می‌کند که از طریق مشاوره و رواندرمانی به ریشه‌های ناخودآگاه مشکلات خود پی ببرند و راهبردهای مقابله‌ای موثری برای مدیریت احساسات خود بیاموزند. این نوع درمان به فرد کمک می‌کند تا بتواند درک بهتری از خود و عوامل محرک نوسانات خلقی پیدا کند.
جلسات درمانی معمولاً شامل تحلیل رفتارها و الگوهای فکری فرد می‌شوند و می‌توانند به وی کمک کنند تا با استرس‌های روزمره و چالش‌های روانی به شکل بهتری برخورد کند. تکنیک‌های ذهن‌آگاهی، مدیتیشن، و تمرینات تنفسی نیز می‌توانند به عنوان مکمل درمانی مؤثر باشند.
شیوع دو قطبی در آمریکا و ایران به چه شکلیه؟
اختلال دوقطبی یکی از اختلالات روانی است که شیوع آن در سراسر جهان مشاهده می‌شود. طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی، تخمین زده می‌شود که بین 1 تا 2 درصد از جمعیت جهان به این اختلال مبتلا باشند.
در ایالات متحده آمریکا، مطالعات نشان داده‌اند که حدود 2.8 درصد از بزرگسالان هر ساله حداقل یک دوره از اختلال دوقطبی را تجربه می‌کنند. این آمار نشان می‌دهد که این اختلال یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی در ایالات متحده است و می‌تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی افراد داشته باشد.
عوامل موثر بر شیوع اختلال دوقطبی در آمریکا
یکی از دلایل شیوع بیشتر این اختلال در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا، احتمالاً آگاهی بیشتر جامعه و دسترسی به خدمات روان‌پزشکی و رواندرمانی است که باعث تشخیص و ثبت بیشتر این موارد می‌شود.
در واقع بسیاری از موارد اختلال دوقطبی در کشورهای کمتر توسعه‌یافته به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب و کمبود آگاهی عمومی تشخیص داده نمی‌شوند.
دوست دارید درباره سلامت روان بیشتر بدانید؟
محتوای آموزشی، نکات طلایی و همراهی حرفه‌ای منتظر شماست! همین حالا ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
✨ فالو کنید!
شیوع اختلال دوقطبی در ایران
در ایران، آمار دقیقی از شیوع اختلال دوقطبی وجود ندارد، اما پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه نشان می‌دهند که این اختلال در میان افراد ایرانی نیز با شیوعی مشابه با سایر نقاط جهان وجود دارد. براساس یک مطالعه، میزان شیوع این اختلال در بین جمعیت ایران بین 0.5 تا 1 درصد تخمین زده شده است.
البته باید توجه داشت که تشخیص و درمان این اختلال در ایران به دلیل کمبود امکانات بهداشتی و نگاه منفی برخی افراد نسبت به بیماری‌های روانی با چالش‌هایی همراه است.
تاثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر تشخیص و درمان
از طرفی، عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز می‌توانند بر نحوه‌ی تشخیص و درمان اختلال دوقطبی تأثیر بگذارند. در ایران، هنوز بسیاری از افراد از مراجعه به روانپزشک و روان‌شناس به دلیل باورهای نادرست و ترس از قضاوت‌های اجتماعی پرهیز می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که بسیاری از مبتلایان بدون درمان مناسب زندگی کنند و مشکلاتشان تشدید شود.
آیا دو قطبی ها دو شخصیتی هستند؟
یکی از سوءتفاهم‌های رایج درباره اختلال دوقطبی این است که افراد مبتلا به این اختلال را با افرادی که اختلال شخصیت چندگانه (یا اختلال تجزیه هویت) دارند اشتباه می‌گیرند. این دو اختلال با یکدیگر متفاوت هستند و درک صحیح تفاوت آنها می‌تواند به رفع این سوءتفاهم کمک کند.
برای دسترسی به نکات و راهنمایی‌های کاربردی درباره اختلال دوقطبی، به کانال تلگرام ما بپیوندید!
💬 عضویت در تلگرام
تفاوت اختلال دوقطبی و چندشخصیتی به زبان ساده
اختلال دوقطبی شامل نوسانات شدید در خلق و خو است که بین دو حالت افسردگی و مانیا (یا هیپومانیا) در نوسان است. فرد مبتلا به اختلال دوقطبی در دوره‌هایی از شیدایی ممکن است بسیار پرانرژی، خوش‌بین و پرتحرک باشد و سپس وارد دوره‌ای از افسردگی شدید شود که با احساسات منفی مانند ناامیدی و بی‌انگیزگی همراه است.
با این حال، این نوسانات خلقی به معنای داشتن شخصیت‌های مختلف نیست؛ بلکه به معنای تغییرات موقت در خلق و خو و رفتارهای فردی است.
در مقابل، اختلال تجزیه هویت (اختلال شخصیت چندگانه) به حالتی اشاره دارد که در آن فرد دارای چند شخصیت مجزا است که هر یک از آنها هویت، رفتار و دیدگاه خاص خود را دارند. این اختلال معمولاً به دلیل تجربه‌های تروماتیک در کودکی شکل می‌گیرد و فرد ممکن است بدون آگاهی از شخصیت‌های دیگر زندگی کند.
افرادی که دچار اختلال دوقطبی هستند دو شخصیتی محسوب نمی‌شوند. آنها به جای داشتن هویت‌های مختلف، با نوسانات شدید در خلق و خو و رفتارهایشان روبه‌رو هستند. این اختلال نیازمند درمان و حمایت روانی و پزشکی است تا فرد بتواند با چالش‌های آن مقابله کند و کیفیت زندگی بهتری داشته باشد.
برای مدیریت بهتر اختلال دوقطبی، با مشاوران مجرب ما در تماس باشید. زندگی متعادل تنها یک کلیک با شما فاصله دارد!
📅 رزرو جلسه مشاوره
سخن پایانی
اختلال دوقطبی چالشی پیچیده و تاثیرگذار بر سلامت روان افراد است که زندگی شخص مبتلا و اطرافیان او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شناخت صحیح این اختلال و درک علائم و نشانه‌های آن اولین گام برای کنترل این بیماری است. استفاده از مشاوره‌های تخصصی، درمان‌های دارویی و رواندرمانی می‌تواند به فرد مبتلا کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشد و از نوسانات خلقی شدید رنج نبرد.
آگاهی و پذیرش جامعه نیز نقش مهمی در حمایت از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دارد. با حمایت‌های اجتماعی، کاهش قضاوت‌های نادرست و ایجاد دسترسی به خدمات بهداشتی بهتر می‌توانیم کمک کنیم تا مبتلایان به این اختلال در مسیر بهبودی و مدیریت بهتر زندگی خود قدم بردارند.
تنها با درک و همراهی می‌توانیم راهی روشن‌تر برای زندگی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی فراهم کنیم و به آنان فرصتی برای زندگی کامل‌تر و رضایت‌بخش‌تر هدیه دهیم.
