چارەسەرکەرانی‌دەروونی بۆچی پێویستە باسی سیاسەت بکەن؟
چارەسەرکەرانی‌دەروونی پێویستە باسی سیاسەت بکەن، دەرمانخوازەکەم گوتی «دواتر لەگەڵ سەرۆکەکەم چاوپێکەوتنم دەبێت. نیگەرانم لەوەی پێم بڵێت کە کێشم کەم ناکات، و بۆ ئەوەی پابەندبوونم نیشان بدەم پێویستە خۆبەخشانە کاتژمێری زیاتر کاربکەم.»
چەند مانگێک بوو ئەم گرژییە لەشوێنی کارەکەیدا دروست بووبوو و ترسی ئەوەی هەبوو کە لەم کۆبوونەوەیەدا هەڕەشەیەکی لەناکاو ڕووبدات: کاتژمێری زیاتر بێ‌قەرەبوو کاربکە، یان لە کارەکەت دەردەکرێیت. پێشتر بەزەحمەت کاتێکی زۆری دوور لە ماڵەوە بەسەر دەبرد. بەڵام ئەو توانای ئەوەی نەبوو کە مەترسی بێکاری لەسەربێ.
🔗 چۆن لە کێشەو ئەندیشەکانی شوێنی کار ڕزگار بیت؟
👈 بەخشی تایبەتی چارەسەرکردنی کێشەکانی ژیانی کاردا لە پەیجەکەمان ببینە!
✨ کلیک بکە و لە هەواڵ و ڕاهێنانەکانمان لە اینستاگرام بەشداربە
بەدڵێکی شکاوەوە پرسی: من چی بە منداڵەکانم بڵێم؟
ئەم جۆرە نیگەرانیانە لەنێو دەرمانخوازەکانمدا هێندە باو دەبن، کە بە خۆمدا دێمەوە دەبینم کەمتر سەرنجم لەسەر ئەو کێشە و دەمارانەیە کە تایبەت بە تاک دەرمانخوازەکانە، و زیاتر سەرنجم لەسەر ئەوەیە کە چی بەسەر پێکهاتنەکانی ژیانی ڕۆژانەدا دێت.
من لە مانهتن وەکوو چارەسەرکەری‌دەروونی، نۆڕینگەی پزیشکی تایبەتم هەیە، دەبینم زۆرێک لە پسپۆڕەکانی سەرەتایی و ناوەڕاستی کارەکانیان لەگەڵ پابەندبوونی نەوەستانی ئیمەیل و تۆڕەکۆمەڵایەتیکان، سڕینەوەی سنوورەکانی کار/ژیان، دەستپێکردنی مووچە کە لە کۆتایییەکانی دەیەی نەوەدەکانەوە کە وەک خۆی ماوەتەوە، پێک‌دێن. من کاربەدەستانی «پیر» دەبینم (٣٠ ساڵ و سەرووتر) بە دڵەڕاوکێیەوە هەوڵدەدەن خۆیان لەگەڵ بازاڕ کارێکدا بگونجێنن کە تێیدا خەڵک دەبێت چەندین جار کارەکانی خۆیان بگۆڕن و «مارکەی تاکەکەسی» خۆیان پێبگەیێنن. هیچ کەس هەموو ڕۆژەکانی پشووەکەی بەکار ناهێنێت. هەموویان کاتژمێرێکی زیاتر لە وەچەکانی پێشتر کاردەکەن.
بە شێوەیەکی ئاسایی چارەسەرکەر لە دانیشتنەکاندا خۆیان لە باسکردنی پرسە کۆمەڵایەتیکان و سیاسییەکان بەدوور دەگرن. ئەگەر نەخۆشەکە خۆیان بیخەنە‌ڕوو، چارەسەرکەر گفتوگۆکە ئاراستەی باسکردنی نیشانەکان، تواناکانی ڕووبەڕووبوونەوە، پرسە پەیوەندیدارەکان لە منداڵی نەخۆش و ژیانی خێزانیدا دەکات. بەڵام زیاتر و زیاتر باوەڕ بەوە دەکەم کە ئەمە بەس نییە. چارەسەریدەروونی وەک تاڵێک ئامادە نییە کە وەڵامی ئەو پرسە کۆمەڵایەتییە سەرەکییانە بداتەوە کە کاریگەرییان لەسەر ژیانی نەخۆشەکانمان هەیە.
کاتێک مرۆڤەکان ناتوانن لەئاست داواکارییەکانی ئابووریدا کە بە شێوەیەکی بەربڵاو باجی دەوڵەتی بۆ دەدەن بژین، زۆربەیان خۆیان بە تاوانبار دەزانن و دواتر هەوڵ بۆ ژیانێکی پڕ لە هەستی تاوانەوە دەدەن تاوەکوو بژین. بێگومان ئەم مەیلە لە چەندین چوارچێوەی جیاوازدا دەبینین، لە منداڵانێکی کە جیابوونەوە و لە جیابوونەوەی دایک و باوکیان هەست بە بەرپرسیارێتی دەکەن تا دەگاتە «تاوانی بەجێماوان» ئەو کەسانەی کە لە کارەساتەکاندا دەژین. لە بارودۆخێکدا کە ڕەنگە مەحاڵ یان قبووڵنەکراو دیار بێت، هەست بە تاوانباربوون دەبێتە تەیمان بۆ ئەو تووڕەیییە، ئەگەرنا هەست دەکەیت: ڕەنگە منداڵەکە لە دایک و باوکی بە هۆی جیابوونەوە تووڕە بێت، ڕەنگە بەجێماوەکە لە ئەوانەی لەناوچوون تووڕە بووبێت.
ئەمەش لە ئاستی کۆمەڵایەتیدا جیاوازی نییە. کاتێک سیستەمێکی ئابووری یان حکومەتێک لە زیانەکانی تاکەکەسی بەرپرسیارە، ئەو کەسانەی زیانیان بەرکەوتووە دەتوانن هەست بە بێ‌دەسەڵاتییەکی قووڵ بکەن، و ئەو بێ‌دەسەڵاتییە بە ڕەخنەگرتن لەخۆیان داپۆشن. ئەمڕۆ ئەگەر نەتوانیت ببیت بە ئەوەی بازاڕ دەیەوێت، هەست بە ئەوە دەکەیت کەموکوڕییت هەیە و جگە لە خەمۆکی هیچ پەنایەکی دیکەت نییە.
📖سەبارەت بە خەمۆکی زیاتر بزانه، بابەتەکه بخوێنەوە.
بە بڕوای من لە ماوەی ٣٠ ساڵی ڕابردوودا ئەم گۆڕانکارییانە لە شوێنی کاردا هێواش هێواش کاریگەری دەروونییان هەبووە، هەرچەندە بە شێوەیەکی بڵاوتر و کەمتر لە چاو هەر ڕووداوێکی زیان‌هێنەر دەست‌نیشانکراوە. مرۆڤەکان کەمتر هەست بە هیوا و زیاتر هەست بە سترێس دەکەن تا ڕادەیەک کە ڕەنگە ئاگاداری نەبن؛ بڕوابەخۆبوونیان تێک دەچێت؛ ئەوان پێیان وایە چارەنووسیان وایە ئەوەی کە دەیانەوێت دەتوانن بەدەستی بهێنن؛ ئەوان لە حاڵەتێکدان کە بە داماوی فێربوو نزیک دەبنەوە.
سەردەمێک دێت کە خەڵک چیتر ناتوانن لەبەرامبەر ئەو زۆریەی لێیان دەکرێت تاقەت بهێنن. تا چەند خەڵک لەبەرامبەر سەرکۆنە کردنی خۆیان تاقەت بهێنن؟ لە چ کاتێکدا ئەوە دەگۆڕدرێ؟
من هەست دەکەم کە چارەسەرکەرانی‌دەروونی ڕۆڵێکی بەرچاو لە ئاراستەکردنی ئەم سەرکۆنەکردنە بەرەو ناوەوە دەگێڕن. بەداخەوە زۆرێک لە چارەسەرکەرانی‌دەروونی، چونکە ڕاهێنراون کە لە ژووری ڕاوێژکاریدا باسی پرسە سیاسییەکان نەکەن، بەشێک لە کێشەکان، بە شێوەیەکی پاڵەکی گریمانە هەڵەکان لەبابەت بەرپرسایەتی تاکەکەسی، گۆشەگیربوون، دۆخی ئامادەی کۆمەڵایەتی بەهێز دەکات.
ئەگەر دەرمانخوازەکە دۆخی کارکردنی بەرگە‌نەگر وەسف بکات، چارەسەرکەرەکە مەیلی ئەوەی دەبێت کە بۆ دۆخەکە سەرنجی لەسەر سروشتی وەڵامی نەخۆشەکە بێت، بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ دۆخەکە خۆی نەگۆڕێت، و بە شێوەی ڕاستییەکی ژیان مامەڵەی لەگەڵ دەکات. بەڵام هەمیشە ڕاستیی ژیان تەنیا ژینگەیەکی ناپاک یان نادادپەروەر نییە و چارەسەرکەران پێویستە بیر لەوە بکەنەوە کە چۆن بە ڕوونی باسی ئەوە بکەن.
لە لایەکەوە ئەوە بە جۆرێک کێشەیەکی کۆن لە چارەسەری‌دەروونیدایە. ئاخۆ چارەسەرکردن دەبێت کە یارمەتی نەخۆشێک بدات بۆ ئەوەی خۆی لەگەڵیدا بگونجێنێت، یان یارمەتی ئامادەکردنی بۆ گۆڕانکاری جیهانی دەوروبەری بدات؟ ئاخۆ جیهانی ناوەوەی نەخۆشەکە لادەر بووە؟ یان ئەوە دونیای بەناو ڕاستەقینەیە کە شێواوە؟ بەگشتی، ئەوە پێکهاتەیەک لە هەردووکیانە، و پێم‌وایە، چارەسەرکەرێکی‌دەروونی باش یارمەتی نەخۆشەکە دەدات کە لە نێوان ئەو دوو توندڕەوییەدا بڕوات.
کاتێک چارەسەرکەرانی‌دەروونی تەنیا لەسەر گێڕانەوەی ژیانی نەخۆشەکەیان گفتوگۆ دەکەن، بەبێ ئەوەی باسێکی ڕاشکاوانە لە سەختییە کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکان لەخۆ بگرن، مەترسی ئەوەیان هەیە چارەسەریدەروونی بۆ ئامرازێکی کۆنترۆڵکردنی کۆمەڵایەتی بچووک بکەنەوە. ڕەنگە ئەوە زۆر لەڕادەبەدەر باس هەڵگرتر وەبەرچاو بێت، بەڵام پێشنیارێکی حکومەتی بەریتانیا لە ساڵی ڕابردوودا لەبەرچاو بگرن کە چارەسەرکەرانی‌دەروونی بۆ پێشکەشکردنی ڕاوێژکاری بۆ بێکاران بخەنە ناو ناوەندەکانی کار، لەگەڵ ئەوەش ئەگەر چارەسەرکردنیان ڕەتکردەوە ئەگەری ئەوە هەیە کە بێکاران ڕووبەڕووی کەمبوونەوەی یارمەتییەکان ببنەوە. لە دۆخێکی ئەو جۆرەدا، چارەسەرکردن دەتوانێت بە ئاسانی ببێت بە قۆڵێکی دەوڵەت، کە بەدوای «چارەسەرکردنی» بێئیرادەیی یان دوودڵی لە کارکردندا دەگەڕێت، کە بە ئەگەرێکی زۆرەوە هۆشیاری کۆمەڵایەتی و سیاسی لەنێو ئەو کەسانەدا کە مەبەستی خزمەتکردن بە ئەوانە، سنووردار بکات.
زۆرجار کاتێک جیهان بە هۆکاری سیاسی تێک‌دەچێت، چارەسەرکەران بێدەنگ دەبن. پێویستە چارەسەرکەر دان بەو ڕاستییەدا بنێت و پشتگیری نەخۆشەکە بکات و باسی کێشەکە بکات. لە بنەڕەتدا یارمەتی دانی مرۆڤ بۆ ئەوەی لە نادادپەروەری دۆخی سەختی خۆی تێبگات و هەروەها بیر لە پرسی دەزگای خۆی بکاتەوە و هەر کارێک کە بە گونجاو دەزانێت بیکات خۆی چارەسەرییە.
کاتێک لەگەڵ دەرمانخوازێک لەم دۆخەدا دەبەم، ئەو بیرۆکەیە دەخەمە ناو دیالۆگەکەمانەوە کە ئەوەی ڕوودەدات نادادپەروەرییە. ئەمەش دەرفەتێک بۆ ئێمە دەکاتەوە کە بزانین دەرمانخوازەکەمان چۆن بەرامبەر بەو تێڕوانینەی کە خراپ مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت کاردانەوەی دەبێت، کە بۆ چارەسەرکردنی دەتوانێت ئاشکراکەری ژیانی بێت.
جارێک دەرمانخوازێکم هەبوو کە لەگەڵ دۆخی ئەو ستارتاپەی کە تێیدا دامەزرابوو بە خاڵی شکاندن گەیشتبوو. دوو ساڵ بوو لە چارەسەرەکەیدا لەگەڵ ئەو بیرۆکەیەدا کە دەتوانرێت پەیوەندییەکی ڕەسەن لە پەیوەندییەکانیدا هەبێت خەباتی دەکرد. چارەسەری یارمەتی‌دا تووڕەیی خۆی کەمتر بکاتەوە و ببێتە ئیمەیلێکی گرووپی بوێر و باش و ئاماژە پێکراو کە لە ئەنجامدا نیوەی هاوکارەکانی پشتگیریان لێکردوو وتووێژ ڕاستەوخۆی کار لەگەڵ کارگێڕی بەڕێوەبەرایەتی دەست پێ کرد.
ئەو ڕۆڵە پاڵپشتەی کە چارەسەری لەم جۆرە ڕووداوانەدا دەیگێڕێت، نەک وەک چارەسەری تەندروستی دەروونی بەڵکوو ڕەنگە زیاتر وەک کاری کۆمەڵایەتی یان ڕێکخستن بێت. بەڵام ئەوە هەڵە دەبێت. چارەسەرکەران پێویستە ئەو جۆرە سەوداگەری سیاسییانە لە ژووری ڕاوێژکاریدا بە شتێکی سروشتی لە پرۆسەی چارەسەرکردندا لەبەرچاو بگرن. دەرمانخوازەکان بۆ گۆڕینی جیهانی دەوروبەریان وەک چارەسەرێک بۆ ئەو شتانەی کە بوونەتە فشاری ناوخۆیی هاندەر دەبن. ئەمە نەک تەنیا گۆڕانکاری دەرەکی بەڵکوو ئەزموونێکی ناوخۆیییە، کە هێنانی متمانەی نوێ و هەستکردن بە بەشداریکردن، بەشێک لە کارەکتەری دەرمانخوازەکەدەبێت.
سەرت سووڕ دەمێنێت کاتێک ببینیت کە چەندە بە دەگمەن بە بیری خەڵکدا دێت کە کێشەکانیان خەتای ئەوان نییە. ڕەنگە دەرمانخوازێک بە گرنگیدان بە ویژدان و دادپەروەری، بەختی ئەوەی هەبێت کە ئەو شتەی کە زۆرجار لەدەستچووە وەکوو چاودێری و خۆڕاگری خۆی بدۆزێتەوە. تاوانباری دەتوانرێت بە تووڕەیییەکی ڕوونکەرەوە بگۆڕدرێت، ئارەزوویەک – و داواکارییەک – بۆ گەشەکردن ئازاد دەکات. لەجێی ئەوەی بۆ ناوەوە بێت بۆ دەرەوە بەرەو ئەوانی‌تر دەڕوا، تووڕەیییەک کە بۆ گۆڕانکاری بەرەو پێشەوە دەیکێشێت.
📢 لەگەڵ دەروونناسانی تاو دەست بە ڕێگایەکی نوێ بکە!
💬 چارەسەری تایبەت و ڕاوێژکاری بۆ باشترکردنی تەندروستی دەروونیت.
✨بەشداری کەناڵی تێلێگرامەکەمان بکە.
Richard Brouillette – چارەسەرکەری‌دەروونی لە نیویۆرک – کە پێشتر ڕێکخەری کۆمەڵگا بووە.
سەرچاوە:
ئەم بابەتە بە ناونیشانی “Why Therapists Should Talk Politics” لە ماڵپەڕی “nytimes” بڵاوکراوەتەوە و لەلایەن گرووپی دەروونناسانی نۆرینگەی تاو بۆ زمانی کوردی وەرگێڕدراوەتەوە.
