چطور به جنگ اخبار جعلی برویم؟
اخبار جعلی (Fake News) به سرعت در دنیای امروزی گسترش پیدا کرده‌اند و با پیشرفت فناوری و افزایش دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، تاثیر زیادی بر افکار و روان جامعه گذاشته‌اند. شاید برای بسیاری از ما این سوال پیش آمده باشد که چگونه می‌توان از صحت اخباری که از تلویزیون یا گوشی موبایل می‌بینیم اطمینان حاصل کرد؟ در این مقاله به بررسی ماهیت اخبار جعلی، علل شایع شدن آن‌ها، روش‌های تشخیص آن‌ها و تاثیرات آن بر سلامت روان از منظر روانکاوی می‌پردازیم.
💬 در کانال تلگرام ما عضو شوید!
🛠️ روش‌های عملی برای تشخیص اخبار جعلی را یاد بگیرید و در محیطی امن همراه ما باشید.
به چه خبرهایی اخبار جعلی می‌گوییم؟
اخبار فیک به اطلاعات و اخباری اطلاق می‌شود که به صورت عمدی یا غیرعمدی حاوی اطلاعات نادرست، گمراه‌کننده یا کذب هستند. این نوع اخبار می‌توانند به صورت مستقیم دروغ باشند یا به گونه‌ای ارائه شوند که تفسیر نادرستی از واقعیت داشته باشند. به طور کلی،این اخبار ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- اخبار جعلی عمدی: این نوع اخبار با هدف فریب و گمراه‌کردن منتشر می‌شوند. انگیزه‌های این نوع اخبار می‌تواند اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و یا حتی شخصی باشد.
- اخبار جعلی ناخواسته: در برخی موارد، عدم دقت یا اشتباه در گزارش‌دهی منجر به انتشار اطلاعات نادرست می‌شود. این نوع اخبار جعلی عمدی نیستند اما می‌توانند به همان اندازه گمراه‌کننده باشند.
خبرهای نادرست و جعلی، اطلاعات غلط یا گمراه‌کننده که عمدا به صورت خبر ارائه می‌شوند، اغلب با هدف دستکاری افکار عمومی، کسب سود مالی یا سیاسی منتشر می‌شوند.
چرا اخبار جعلی شایع شده‌اند؟
در عصر اطلاعات، سیل عظیمی از اخبار از طریق رسانه‌های مختلف به سوی ما سرازیر می‌شود و همین تکثر اخبار، احتمال گسترش اخبار دروغ جعلی را افزایش می‌دهد. به‌طور جزئی‌تر اما، گسترش اخبار فیک دلایل متعددی دارد که برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:
- دسترسی آسان به پلتفرم‌های اجتماعی: امروزه هر کسی می‌تواند از طریق گوشی هوشمند به راحتی اطلاعات را به اشتراک بگذارد. این آسانی در اشتراک‌گذاری به نوعی فضایی باز برای انتشار اخبار جعلی فراهم کرده است.
- منافع اقتصادی: برخی افراد یا گروه‌ها از طریق انتشار اخبار جعلی بازدید بیشتری کسب می‌کنند و از طریق تبلیغات و یا سایر روش‌ها درآمدزایی می‌کنند.
- قطب‌بندی سیاسی و اجتماعی: بسیاری از اخبار جعلی با هدف تاثیرگذاری بر عقاید سیاسی و اجتماعی افراد تولید و منتشر می‌شوند. با توجه به اینکه بسیاری از مردم به راحتی اخبار را بدون بررسی دقیق قبول می‌کنند، این نوع اخبار می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر جامعه داشته باشد. همچنین فضای سیاسی قطبی شده، باعث می‌شود افراد بیشتر به دنبال اخبار و اطلاعاتی باشند که با باورهای قبلی آن‌ها همسو باشد و این امر باعث می‌شود که اخبار جعلی به راحتی در بین طرفداران یک جریان خاص منتشر شود.
- کمبود سواد رسانه‌ای: بسیاری از افراد مهارت لازم برای ارزیابی صحت اخبار و اطلاعاتی که دریافت می‌کنند را ندارند و این موضوع به گسترش اخبار جعلی دامن می‌زند. این افراد به اندازه کافی سواد رسانه‌ای ندارند تا بتوانند اخبار را به طور انتقادی ارزیابی کنند و همین امر باعث می‌شود که به راحتی فریب این اخبار را بخورند.
باید اضافه کرد که الگوریتم‌های رسانه‌ها و پلتفرم‌های اجتماعی بر اساس تعامل کاربران عمل می‌کنند و اغلب محتواهای حاشیه‌ای و عاطفی را به کاربران پیشنهاد می‌دهند که همین امر به گسترش سریع خبرهای نادرست و جعلی کمک می‌کند.
🔍 آیا اخبار جعلی شما را نگران کرده است؟
📅 وقت آن رسیده که آرامش خود را باز یابید!
🌐 همین حالا برای رزرو مشاوره روانشناسی اقدام کنید.
آیا می‌توان به اخبار تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی اعتماد کرد؟
امروزه شبکه‌های اجتماعی و تلویزیون به عنوان منابع اصلی دریافت اخبار شناخته می‌شوند؛ با این حال، همیشه نمی‌توان به صحت و دقت تمامی اخبار اطمینان داشت. برخی از دلایلی که باعث می‌شوند اخبار به درستی منعکس نشوند عبارتند از:
- منبع خبر: گاهی اوقات منبع خبر قابل اعتماد نیست و با هدف ایجاد ترس، افزایش بازدید یا حتی سود مالی، خبرهای جعلی منتشر می‌کند.
- سرعت انتشار: با گسترش پلتفرم‌های اجتماعی، انتشار اخبار با سرعت بالایی انجام می‌شود و این سرعت می‌تواند صحت اخبار را قربانی کند.
- جانبداری رسانه‌ای: بسیاری از رسانه‌ها به دلیل سیاست‌های داخلی یا منافع مالی، جانبدارانه عمل می‌کنند و ممکن است اخبار را به گونه‌ای منتشر کنند که با واقعیت متفاوت باشد.
بنابراین برای اطمینان از صحت اخبار، همیشه باید به منابع معتبر و دقیق توجه کرد و اخبار را با دقت بررسی کرد.
چگونه اخبار فیک را تشخیص دهیم؟
برای مقابله با اخبار فیک و جعلی و تشخیص آن‌ها، می‌توان به چند روش اصلی توجه کرد:
- بررسی منبع خبر: اولین گام بررسی منبع است. اگر خبر از منبعی ناشناس یا غیرمعتبر آمده باشد، احتمال جعلی بودن آن بیشتر است.
- تطابق با منابع معتبر: می‌توان خبر را با چندین منبع معتبر دیگر مقایسه کرد. اگر منابع معتبر نیز همان خبر را منتشر کرده باشند، می‌توان به صحت آن بیشتر اعتماد کرد.
- محتوای غیرعادی یا احساسی: اخبار جعلی اغلب حاوی جملات تحریک‌آمیز و احساسی هستند که باعث جلب توجه فوری می‌شوند. همچنین اثر کلمات کلیشه‌ای و تعمیم‌دهنده در این نوع اخبار زیاد دیده می‌شود. از این رو، اگر خبری بسیار شوکه‌کننده یا اغراق‌آمیز به نظر رسید، بهتر است قبل از باور آن، بررسی دقیق‌تری صورت گیرد.
- استفاده از ابزارهای بررسی صحت خبر: هنگام مواجه با برخی اخبار مشکوک، باید بررسی کرد که آیا خبر بر اساس شواهد و مدارک قابل اتکا است؟ آیا اعداد و آمار ارائه شده در خبر قابل تأیید هستند؟ ابزارها و وب‌سایت‌های متعددی مانند FactCheck و Snopes وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای بررسی صحت اخبار استفاده کرد.
- هوشیاری در مقابل تصاویر و ویدیوها: تصاویر و ویدیوها به راحتی می‌توانند ویرایش شوند و از آن‌ها به عنوان ابزاری برای انتشار اخبار جعلی استفاده شود. بنابراین، دیدن یک تصویر یا ویدیو به تنهایی نمی‌تواند دلیلی برای صحت خبر باشد.
یکی از مهمترین راه‌های بررسی صحت اخبار، دقت به پیشینه و تاریخچه انتشار آن‌ها است. توجه کنید که آیا خبر قبلا در رسانه‌های دیگر منتشر شده است و آیا در مورد این خبر اخبار متناقضی وجود دارد؟ با این بررسی بهتر می‌توانید اخبار مشکوک را شناسایی کنید و بدانید نسبت به کدام اخبار باید به دیده تردید نگاه کنید.
📢 دنبال راه‌های بیشتر برای مقابله با اخبار جعلی هستید؟
📲 به صفحه اینستاگرام ما سر بزنید و مطالب روانشناسی جذاب را از دست ندهید! 💡
➡️ اینجا کلیک کنید
رویکرد روانکاوانه به خبرهای نادرست
فراموش نکنید که انسان‌ها به طور طبیعی به دنبال تأیید باورهای خود هستند و اخبار فیک می‌تواند این نیاز را برآورده کند. همچنین از بعد روانکاوی، خبرهای نادرست می‌تواند به عنوان راهی برای کاهش احساس ناامنی و ترس از ابهام عمل کند. درواقع باور به اخبار جعلی می‌تواند به عنوان یک مکانیسم دفاعی برای محافظت از خود در برابر واقعیت‌های ناخوشایند عمل کند.
تاثیرات اخبار جعلی بر سلامت روان
اخبار فیک نه تنها باعث گمراهی و ایجاد سوءتفاهم در جامعه می‌شوند، بلکه می‌توانند تاثیرات منفی بر سلامت روان افراد نیز داشته باشند. از منظر روانکاوی، تاثیرات اخبار جعلی بر روان افراد شامل موارد زیر می‌شود:
- ایجاد اضطراب و ترس: اخبار جعلی، به خصوص آن‌هایی که محتوای ترسناک دارند، می‌توانند اضطراب و ترس را در افراد افزایش دهند. مثلاً اخبار کذب درباره بیماری‌ها یا حوادث، باعث می‌شود افراد دچار نگرانی‌های بی‌مورد شوند.
- افزایش استرس و ناامیدی: دیدن اخبار ناامیدکننده و دروغین به طور مکرر می‌تواند منجر به افزایش استرس و حتی ناامیدی در افراد شود.
- ایجاد شک و بدبینی: انتشار مداوم اخبار جعلی، باعث می‌شود که افراد اعتماد خود را به رسانه‌ها و حتی اطرافیان خود از دست بدهند. این بدبینی و بی‌اعتمادی به مرور زمان بر روابط اجتماعی و فردی آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
- تاثیرات بر هویت و باورهای فردی: از منظر روانکاوی، باورهای فردی و هویت شخصیتی افراد تا حد زیادی تحت تاثیر اطلاعاتی قرار دارد که دریافت می‌کنند. بنابراین، وقتی افراد به طور مداوم در معرض اخبار جعلی قرار می‌گیرند، ممکن است باورها و ارزش‌های آن‌ها تغییر کند و این تغییرات در نهایت بر احساس خودشناسی و ثبات روانی آن‌ها اثر منفی بگذارد.
همچنین خبرهای نادرست و دروغ می‌تواند باعث قطبی شدن افکار عمومی و افزایش تنش‌های اجتماعی شود. خطر مصرف مداوم اخبار جعلی و قرار گرفتن در معرض اطلاعات نادرست تا جایی پیش می‌رود که حتی می‌تواند باعث اختلالات خواب و مشکلات تمرکز شود.
🌈 نگران تأثیر اخبار جعلی بر روان خود هستید؟
💻 از طریق سایت ما رزرو مشاوره کنید و ذهن خود را آرام کنید!
🌐 همین حالا رزرو کنید
چگونه از منظر روانکاوی با اخبار جعلی مقابله کنیم؟
روانکاوی به ما کمک می‌کند تا به علل و انگیزه‌های نهفته در پس باور اخبار جعلی پی ببریم و به نحوی موثر با آن مقابله کنیم. برخی از راهکارهای روانکاوانه برای مقابله با تاثیرات اخبار جعلی عبارتند از:
- آگاهی از انگیزه‌های ناخودآگاه: از منظر روانکاوی، بسیاری از اوقات افراد به خاطر نیازهای ناخودآگاه خود، به دنبال پذیرش یا رد اخبار هستند. بنابراین، درک این نیازها و آگاهی از احساسات درونی خود می‌تواند به فرد کمک کند تا با آگاهی بیشتری با اخبار مواجه شود.
- افزایش خودآگاهی و توجه به افکار و احساسات: روانکاوی بر خودآگاهی و توجه به افکار و احساسات تاکید دارد. با افزایش خودآگاهی و توجه به احساساتی که با دیدن یک خبر در فرد ایجاد می‌شود، می‌توان از تاثیرات منفی اخبار جعلی بر روان جلوگیری کرد.
- تقویت مهارت‌های شناختی: روانکاوی بر تقویت مهارت‌های شناختی از جمله تفکر انتقادی و تجزیه و تحلیل تاکید دارد. این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کند که در مواجهه با اخبار جعلی بتوانند به درستی قضاوت کنند و از تاثیرات منفی آن‌ها جلوگیری کنند.
اخبار فیک تهدیدی جدی برای دموکراسی و سلامت روان افراد است. برای مقابله با این پدیده، باید به صورت چندجانبه عمل کرد. افزایش سواد رسانه‌ای، حمایت از رسانه‌های مستقل، گفتگوی انتقادی و تنظیم قوانین مناسب، همگی از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کاهش تأثیر خبرهای نادرست و جعلی کمک کنند. همچنین، درک ریشه‌های روانشناختی باور به اخبار جعلی می‌تواند به ما در طراحی راهکارهای مؤثرتر کمک کند.
راهکارهای مقابله با اخبار جعلی
افزایش سواد رسانه‌ای و آموزش به افراد در هر سنی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا اخبار را به طور انتقادی ارزیابی کنند. همچنین حمایت از رسانه‌های مستقل که به دنبال ارائه اخبار دقیق و قابل اعتماد هستند، می‌تواند به مقابله با اخبار جعلی کمک کند. تشویق اجتماع به گفتگوی انتقادی و احترام به دیدگاه‌های مختلف در فضای مجازی و غیر مجازی می‌تواند به کاهش تأثیر اخبار جعلی کمک کند. قطعا وضع قوانین مناسب برای مقابله با انتشار اخبار جعلی نیز می‌تواند به کاهش این پدیده کمک شایانی کند.
🔔 سلامت روان شما مهمترین سرمایه شماست!
🏡 در خانه بمانید و به راحتی مشاوره آنلاین رزرو کنید.
✨ رزرو آنلاین
نتیجه‌گیری
اخبار جعلی به عنوان یکی از چالش‌های اصلی دنیای امروزی شناخته می‌شوند که نه تنها موجب گمراهی و تاثیر بر عقاید افراد می‌شوند، بلکه سلامت روانی آن‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. برای مقابله با این نوع اخبار، آگاهی و تقویت سواد رسانه‌ای از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین با توجه به تاثیرات روانی اخبار فیک، می‌توان از روش‌های روانکاوانه برای تقویت خودآگاهی و کاهش تاثیرات منفی آن بر سلامت روان استفاده کرد.
منبع
یک پاسخ